पाठे-घरको मुखको क्यान्सर हुनुअघि देखिन्छन् यस्ता संकेतहरु

पाठे’घरको तल्लो भागलाई पा’ठेघरको मु’ख भनिन्छ । जसलाई अंग्रेजीमा स’र्भिक्स भनिन्छ । यसको क्या’न्सर भयो भने पाठे’घरको मुख’को क्यान्स’र भनिन्छ ।

– पाठेघरको मुख’को क्यान्स’र कसरी हुन्छ ?

शरीरको कुनै पनि अंगमा कोषिकाहरुको अनियन्त्रित रुपमा वृद्धि भयो भने त्यसलाई क्या’न्सर भनिन्छ । पाठे’घरको मुखको को’षिकाहरुको अनियन्त्रित वृ’द्धि भयो भने पाठेघ’रको मुख’को क्यान्स’र हुन्छ । जसलाई सर्भा’इकल क्या’न्सर पनि भनिन्छ ।

– पाठे-घरको मुखको क्या:न्सर कस्तो रोग हो ?

यो एक किसिमको यौ :न सम्प’र्कबाट सर्ने स’रुवा रोग हो । यस रो’गको मूल कारक तत्वको रूपमा ह्युमन प्यापिलोमा भाइ-रस (एचपीभी)लाई लिइन्छ । यो भाइ-रसको संक्र-मण यौ न स’म्पर्क गरेपछि पुरुष’बाट महिलामा सर्छ । यस भाइ’रसको पाठे-घरको मु’खमा संक्र’मण भइसकेपछि त्यसले पाठे’घरको मुखको कोषिका’हरुभित्र गएर परिवर्तन ल्याउँछ ।

यो भाइ’रसको संक्र’मण हुँदैमा क्या न्सर हुन्छ भन्ने होइन । यदि महिलाको शरीरको रोग’सँग ल’ड्न सक्ने क्षमता राम्रो छ भने यसले संक्रमण’लाई रोक्छ र को’षिकाहरुको अनि’यन्त्रित वृ’द्धि हुन पाउँदैन । जसले क्यान्स’र हुने सम्भावना कम हुन्छ । एचपी’भीको बारम्बार संक्र’मण भएको लामो समयपछि मात्र पाठे-घरको मुखको क्या-न्सर देखिन सक्छ ।

– कस्ता महिला-हरुमा पाठेघरको मु’खको क्या-न्सर हुने सम्भावना बढी हुन्छ ?

कलिलो उमैरमा यौ :न स’म्पर्क गर्ने, कलिलो उमेरमै बच्चा जन्माउने, धेरै बच्चाहरु पाउने, छोटो अन्तरा’लमा लगातार बच्चा पाउने महिलामा पाठे:घरको मुखको क्या न्सर हुने सम्भाव’ना बढी हुन्छ ।

धेरै जनासँग यौ :न सम्प’र्क गर्ने वा यौ :न व्यवसायमा लागेका महिला’हरुमा पनि यो रोग लाग्न सक्ने सम्भावना बढी हुन्छ । महिलाले एउटै पार्ट-नरसँग यौ;नसम्बन्ध राखे पनि त्यही पार्ट’नरले अरु धेरै महिलासँग यौ:नसम्ब’न्ध राख्छ भने त्यस्तो मान्छेबाट एच.पीभी.को संक्र:मण हुने सम्भाव’ना बढी हुन्छ ।

धूम’पान गर्ने, यौ न सम्प’र्कबाट सर्ने अरु रोग’हरु लागेका र रो;गसँग लड्ने क्षमता कम भएका महिला’हरुमा पनि पाठे:घरको मुखको क्या;न्सर हुने सम्भा’वना बढी हुन्छ ।

-पाठे’घरको मु’खको क्या ;न्सर भएको कसरी थाहा पाउने ?

यस रोगको सुरुमा केही पनि लक्षणहरु नदेखिन’सक्छ । धैरैजसोमा यो रो’गका संकेतहरु देखिँदा रो;ग फैलिसकेको हुन्छ । त्यस्ता महिला’हरुमा यौ; नांगसम्बन्धी विभिन्न समस्या’हरु देखिन सक्छन् ।

जस्तैः महि’नावारी नभएको बेला पनि रक्त-श्राव हुनु, यौ नसम्पर्क गरिसकेपछि यौ :नांगबाट रग त बग्ने (पोस्ट को’इटल ब्लि’डिङ ), यौ;नांगबाट गन्हाउने पानी बग्ने, यौ; नांगबाट रग:त मिसिएको पानी बग्ने, महिनावारी सुकि’सकेका महिलाहरुमा फेरि र क्त श्राव हुने हुन्छ ।

यस्ता लक्षण देखिँदैमा पाठे-घरको मुखको क्या न्सर भएको छ भन्ने होइन । तर, यी लक्षण हरु देखापरेमा तुरुन्त डाक्ट रको सम्पर्कमा गएर जाँच गराउ नु पर्दछ । यो रो ग फैलँदै जाँदा पि साबको थै’ली वा दि सा गर्ने भागलाई पनि छुन सक्छ जसले गर्दा दि’सा-पिसा:बस’म्बन्धी
सम’स्याहरु पनि देखिन सक्छ ।

जस्तैः पि’साबमा रग’त देखिने, यौ:नांगबाट दिसा’पिसाब चुहिने, दि’सा गर्न गाह्रो हुने र दिसा गर्दा रग त बग्ने हुन्छ । यो रो ग जटि’ल बन्दै गएपछि तौ’ल घट्दै जाने तथा खा’नामा रुचि कम हुने जस्ता लक्षण’हरु पनि दे’खिन्छन् ।

– पाठे :घरको मुखको क्या:न्स’रबाट ब’च्न के गर्ने ?

रोग’बाट बच्न किशोर-किशोरीलाई यौ न शिक्षा दिनुपर्छ । किशोरी:लाई सुरक्षित यौ न स’म्पर्कको विधिहरु सिकाउ’नुपर्छ । किशोर-किशोरीलाई एच’पीभीविरु-द्ध भ्या:क्सिन पनि सहज रूपमा उपलब्ध गराउनु पर्दछ । यौ न सम्बन्ध राखिसकेका महिलाहरुले कुनै स मस्या नदेखिए पनि निय’मित रुपमा सर्भाइकल क्या :न्सरको स्क्रीनि’ङ गर्ने जाँच’हरु जस्तैः प्याप स्मेयर, एल’बीसी तथा एचपीभी, डीए’नए टेस्ट गर्नु’पर्छ ।

यी जाँचहरुले पाठे’घरको मुखमा रहेका क्या :न्सर हुनु’भन्दा अगा’डिका परि’वर्तनहरु (प्रि-क्यान्सरस लिजन्स) लाई पत्ता लगाएर तुरुन्त उ’पचार गर्न मद्द’त पुर्‍याउँछ । यो रोग लागेको पुष्टि गर्न पाठे’घरको मुखका कोशिका’हरुको जाँच (सर्भाइ’कल बा’योप्सी) गर्नुपर्दछ ।

– यसको उप’चार के हो ?

पा’ठेघरको मुखको क्या’न्स’रका ४ वटा चरणहरू हुन्छन् । पहिलो चरणमा यो रोग पाठे’घरको मुखमै सीमित हुन्छ । यो रो’ग नजिकैका अरु अंगहरुतिर क्रमशः फैलिँदै जान्छ र सोही रुपमा यस रोगको चरण पनि बढ्दै जान्छ । यो रोगको धेरैजसो चरण’हरुमा रेडियो-थेरापीले काम गर्दछ ।

यस रोगको पहिलो र दोस्रो चरणको पनि सुरुमा पाठे’घरको क्या’न्स’रसम्बन्धी जटिल शल्य’क्रिया गरेर यसको उ’प’चार गर्न सकिन्छ ।पाठे’घरको मुखको क्या’न्सर फैलिसकेको अवस्थामा शल्य’क्रिया गरेरमात्र पुग्दैन र यसको उ’पचा’रको लागि कि’मोरेडियोथेरा’पी पनि चाहिन्छ ।